Xuất khẩu lao động: Một thực trạng đang diễn ra ở một số địa phương tại tỉnh ta là chính sách ưu đãi của nhà nước hỗ trợ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo quyết định 470/QĐ-LĐTBXH của Bộ Lao động Thương binh Xã hội, quyết định 71/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ chưa được các cấp các ngành, người lao động và doanh nghiệp quan tâm.
Thực trạng xuất khẩu lao động ở Quảng Bình
Xuất khẩu lao động có vai trò to lớn trong quá trình triển khai thực hiện chương trình mục tiêu giải quyết việc làm và giảm nghèo bền vững. Thực tiễn cho thấy địa phương nào biết huy động mọi nguồn lực để đẩy mạnh công tác xuất khẩu lao động thì đã gặt hái được nhiều thành tựu trên lĩnh vực này. Theo nhận xét của các nhà quản lý kinh tế, xuất khẩu lao động là một trong những “cứu cánh” của hoạt động phát triển kinh tế xã hội của nhiều địa phương, nhiều hộ gia đình ở tỉnh ta. Xuất khẩu lao động vừa tăng thu nhập, nâng cao trình độ nghề nghiệp cho người lao động vừa giáo dục tác phong công nghiệp cho người tham gia xuất khẩu lao động. Cũng có một số lao động tham gia các chương trình du học – vừa học vừa làm.
Với sự chỉ đạo tích cực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ của các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội, sự nỗ lực của các tổ chức, cá nhân làm công tác xuất khẩu lao động, trong năm 2012, toàn tỉnh đã có 2.090 lao động được tuyển dụng đi làm việc ở nước ngoài. Cụ thể: Malaixia: 240 người; Đài Loan: 344 người; Hàn Quốc: 368 người; Nhật Bản: 93 người; Singapo: 10 người; CH Séc: 23 người; Quatar: 32 người; UAE: 20 người; MaCao: 60 người; CHLB Nga: 215 người; CHDCND Lào: 161 người; các nước khác: 506 người.
Dẫn đầu trong hoạt động xuất khẩu lao động ở tỉnh ta là huyện Bố Trạch với 1.121 người; tiếp đến là huyện Quảng Trạch: 355 người; thành phố Đồng Hới: 342 người… Bài học thành công ở Bố Trạch trong công tác xuất khẩu lao động năm qua là biết huy động mọi nguồn lực cho công tác này. Ông Châu Đại Dương, Phó trưởng Phòng LĐTBXH huyện Bố Trạch cho biết: “Từ khi luật đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng có hiệu lực, huyện đã xây dựng đề án xuất khẩu lao động đồng thời thành lập ban chỉ đạo xuất khẩu lao động từ cấp huyện đến cấp xã.
Tiêu biểu trong công tác xuất khẩu lao động của huyện Bố Trạch năm 2012 là xã Bắc Trạch 337 người, Thanh Trạch 278 người, Đại Trạch 215 người, Hải Trạch 158 người…Xuất khẩu lao động đã đưa về nguồn ngoại tệ đáng kể góp phần giải quyết việc làm cho nhân dân trong huyện. Một số người tham gia xuất khẩu lao động về nước đã tổ chức sản xuất kinh doanh và tham gia tích cực trong phong trào từ thiện nhân đạo…”. Ban chỉ đạo xuất khẩu lao động huyện Bố Trạch đã kịp thời nắm bắt các văn bản, nghị định của Chính phủ, các bộ, ngành hữu quan để quản lý chỉ đạo công tác xuất khẩu lao động.
Trong quá trình xúc tiến công tác xuất khẩu lao động đã hình thành mối liên thông trong tạo nguồn và quản lý lao động giữa địa phương và doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp về tuyển lao động. Ban chỉ đạo xuất khẩu lao động huyện đã có giao dịch và liên hệ chặt chẽ với 15 doanh nghiệp, đơn vị làm công tác xuất khẩu lao động. Đồng thời phối hợp với các công ty, đơn vị trực tiếp về các địa phương mở hội nghị để khai thác nguồn lao động. Ban chỉ đạo xuất khẩu lao động huyện Bố Trạch đã phối hợp với các công ty xuất khẩu lao động mở các lớp đào tạo nghề, học định hướng, học ngoại ngữ tại chỗ cho người lao động, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động khi sang làm việc tại các nước sở tại.
Trường trung cấp nghề Quảng Bình đang có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nhằm thúc đẩy hoạt động XKLĐ. |
Cùng với việc chọn đơn hàng, đào tạo nghề, Ban chỉ đạo xuất khẩu lao động huyện còn phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội huyện, Ngân hàng NN và PTNN tạo điều kiện cho hàng nghìn lao động được vay vốn. Với cách làm đó, cùng với sự năng động sáng tạo của người dân đã đưa đến cho huyện Bố Trạch những thành công trên lĩnh vực xuất khẩu lao động trong năm 2012.
Những khó khăn đặt ra đối với xkld ở Quảng Bình
So với nhiều năm trước, năm 2012 cho thấy những khó khăn lớn làm cản trở hoạt động xuất khẩu lao động. Ngoài huyện Bố Trạch và thành phố Đồng Hới là những địa phương vượt chỉ tiêu kế hoạch, còn lại 5 huyện khác đều có mức thực hiện rất thấp. Huyện Lệ Thủy chỉ có 55 người được đi lao động ở nước ngoài. Thấp nhất trong toàn tỉnh vẫn là huyện Minh Hóa, cả năm 2012 mới chỉ có vẻn vẹn 5 người đi xuất khẩu lao động. Nguyên nhân bắt đầu từ nhiều phía.
Người dân Minh Hóa còn thiếu thông tin và chưa mấy mặn mà với công tác xuất khẩu lao động.Việc tuyển chọn lao động trên địa bàn huyện Minh Hóa có những khó khăn lớn như vụ việc Công ty dịch vụ XKLĐ chuyên gia Thanh Hóa-Chi nhánh Hà Tĩnh có dấu hiệu lừa đảo với người lao động Minh Hóa chưa được các ngành quan tâm giải quyết dẫn đến người lao động bị mất niềm tin vào việc tham gia đăng ký xuất khẩu lao động; Một số lao động đã vay tiền nhưng không đi, một số lao động không đủ sức khỏe, ý thức chấp hành lao động kém nên bị kỷ luật trả về nước làm ảnh hưởng niềm tin đối với người lao động. Bên cạnh đó, chất lượng lao động của huyện còn thấp chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động có thu nhập cao.
Hạn chế trong công tác xuất khẩu lao động thể hiện ở sự thiếu thông tin về thị trường lao động thế giới. Đến nay tỉnh ta vẫn chưa có doanh nghiệp đủ điều kiện tiếp nhận nhu cầu thị trường các nước. Một số doanh nghiệp hoạt động dịch vụ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài được Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cấp giấy phép về tuyển lao động trên địa bàn chưa có đủ thông tin cần thiết, cụ thể về quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động, các loại phí môi giới, dịch vụ cũng như điều kiện tuyển chọn, thời gian xuất cảnh. Mặt khác, một số doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh, không tạo được uy tín, gây mất lòng tin với người lao động.
Cũng phải thấy rằng, nguyên nhân cơ bản nhất vẫn là chất lượng nguồn lao động tỉnh ta còn hạn chế. Trình độ ngoại ngữ, tay nghề của người lao động còn thấp, một số chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động ngoài nước, đặc biệt các thị trường đòi hỏi có tay nghề, ngoại ngữ cao.Người lao động trong diện xuất khẩu thường thuộc đối tượng hộ nghèo trong khi một số thị trường có chi phí ban đầu cao, điều này dẫn tới những hệ lụy khó lường khi công việc xuất ngoại không được suôn sẻ. Bởi thực tế có những trường hợp người lao động phải vay nóng với lãi suất cao nhưng chuyện đi xuất khẩu lao động không thành đành phải chịu cảnh đã nghèo càng nghèo thêm.
Một thực trạng đang diễn ra ở một số địa phương tại tỉnh ta là chính sách ưu đãi của nhà nước hỗ trợ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo quyết định 470/QĐ-LĐTBXH của Bộ Lao động Thương binh Xã hội, quyết định 71/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ chưa được các cấp các ngành, người lao động và doanh nghiệp quan tâm. Một số địa phương báo cáo số liệu chưa chặt chẽ, còn thiếu chính xác dẫn đến công tác tổng hợp, tham mưu các chính sách cho UBND, Bộ LĐTBXH còn thiếu kịp thời, hiệu quả chưa cao.
Những giải pháp tháo gỡ khó khăn xklđ ở Quảng Bình
Theo kế hoạch, trong năm 2013, toàn tỉnh đưa 2.300 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, cụ thể huyện Bố Trạch 700 lao động, Quảng Trạch 600 lao động, Đồng Hới 310 lao động, Lệ Thủy 220 lao động, Quảng Ninh 200 lao động, Tuyên Hóa 120 lao động, Minh Hóa 120 lao động. Đây không là vấn đề không đơn giản. Bởi trong bối cảnh khủng hoảng của kinh tế toàn cầu, tại nhiều nước đã xuất hiện tình trạng mất việc làm, lương thấp, nhiệm vụ xuất khẩu lao động tỉnh nhà đặt ra với nhiều thách thức khó lường.
Trước tình hình này, công tác xuất khẩu lao động cần được sự chung tay của các cấp ủy, chính quyền địa phương và toàn thể xã hội. Trong một hội nghị bàn giải pháp đẩy mạnh công tác đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng năm 2013, ông Phạm Xuân Bình, Giám đốc Sở LĐ-TB và XH nêu rõ: “Giải pháp quan trọng cần đẩy mạnh là tiếp tục tuyên truyền sâu rộng đến tận người dân các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước về xuất khẩu lao động, chỉ thị của UBND tỉnh về tăng cường quản lý và đẩy mạnh công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài bằng nhiều hình thức; chỉ đạo chính quyền các huyện, thành phố phối hợp với các doanh nghiệp thông tin đầy đủ cho người lao động về nhu cầu, điều kiện thị trường, tiêu chuẩn tuyển chọn lao động để người lao động chủ động đầu tư học tập, nâng cao trình độ nghề nghiệp, ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu thị trường lao động quốc tế.”
Một đại biểu dự hội nghị đề xuất: “Tỉnh cần tiếp tục kiện toàn ban chỉ đạo xuất khẩu lao động các cấp; các ngành chức năng phải có thông tin thường xuyên với trung tâm lao động ngoài nước, cục quản lý lao động ngoài nước để nắm bắt thị trường lao động thông qua các đơn hàng đã được thẩm định, cấp giấy phép, hạn chế hoạt động đưa xuất khẩu lao động trái phép.”
Cần xem xét lựa chọn những thị trường mang tính ổn định, truyền thống trong hoạt động xuất khẩu lao động nhằm hạn chế rủi ro, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tham gia xuất khẩu lao động. Các địa phương phải đẩy mạnh mô hình liên kết xã, phường, thị trấn với các doanh nghiệp xuất khẩu lao động có uy tín. Tổ chức hiệu quả các phiên giao dịch việc làm của tỉnh. Quan tâm tuyển chọn, cung ứng nguồn lao động có chất lượng…Các doanh nghiệp xuất khẩu lao động được giới thiệu tập trung làm tốt công tác giáo dục định hướng, dạy nghề, ngoại ngữ và giải quyết kịp thời các vướng mắc, rủi ro ( nếu có) trong quá trình thực hiện hợp đồng đưa lao động đi làm việc nước ngoài.
Tăng cường sự giám sát, đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động xuất khẩu lao động nhằm hạn chế thấp nhất các rủi ro do xuất khẩu lao động mang lại. Phối hợp đồng bộ hiệu quả giữa ngành LĐTBXH và ngành Công an trong việc phòng chống các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động xuất khẩu lao động. Kiên quyết loại trừ các doanh nghiệp, cá nhân không đủ điều kiện, thiếu thủ tục pháp nhân trong hoạt động xuất khẩu lao động.
Nguồn: báo Quảng Bình
Tuyên Hoàng tổng hợp